GAP, 4 koldan yatırımla 4 yılda tamamlanacak
ABDULLAH KARAKUŞ Diyarbakır
GAP’a yeni kaynak arayışında olan hükümet projeyi 26.7 milyar YTL’lik finansmanla 2012’de tamamlamaya dönük Eylem Planı’nı açıkladı. Plan, ekonomik kalkınma ve sosyal gelişmenin sağlanmasını, altyapı yatırımlarının tamamlanmasını ve idari düzenlemeleri içeriyor
Güneydoğu Anadolu Projesi’nin (GAP) 2012 yılında tamamlanmasını öngören GAP Eylem Planı, Başbakan Tayyip Erdoğan tarafından Diyarbakır’da açıklandı. GAP Eylem Planı’na göre, halen 26.7 milyar YTL toplam finansman ihtiyacı bulunan proje için, 2008-2012 yılları arasında merkezi bütçeden 14.5 milyar YTL ek kaynak ayrılacak. Erdoğan’ın 12 bakan ve 50 milletvekiliyle birlikte açıkladığı ayrıntılı plan 82 sayfa ve dört ana bölümden oluşuyor.
Halihazırda GAP için öngörülen kaynak miktarı 7.2 milyar YTL olarak hesaplanırken, Eylem Planı sonucunda ek finansman ihtiyacı 19.4 milyar YTL olacak. Merkezi bütçe dışı finansman kaynakları ise 4.8 milyar YTL olarak öngörüldü. Projeye harcanacak 26.7 milyar YTL içinde en büyük pay, 20 milyar YTL ile altyapıya ayrılacak. Ekonomik kalkınmaya 1.3 milyar YTL, sosyal gelişmenin sağlanmasına 5.1 milyar YTL harcanacak. Eylem Planı’nın ana hatları şöyle:
- ‘Ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi’ başlığı altında, cazibe merkezleri, teşvik politikaları, KOBİ destekleri ve kümelenme, teknoparklar, kültür-turizm, doğal kaynaklar ve yenilenebilir enerji ile tarım alt konuları yer alıyor.
- ‘Sosyal gelişmenin sağlanması’ başlığındaki faaliyetler ise eğitim, istihdam, sağlık, sosyal hizmet ve yardımlar ile kültür, sanat, spor alanlarında yapılacak yatırımlardan oluşuyor.
- ‘Altyapı’ ana başlığı altında sulama, enerji, ulaştırma, sosyal ve fiziki altyapı yatırımları bulunuyor.
- ‘Kurumsal kapasitenin geliştirilmesi’ başlığı altında ise yerel idareler ve bölgesel kuruluşlara yapılacak harcamalar sıralanıyor.
En büyük harcama sulamaya
- GAP Eylem Planı finansman tablosuna göre, en fazla finansman ihtiyacı hissedilen ’altyapının geliştirilmesi’ konusunda, en büyük harcama 10.3 milyar YTL ile sulamaya yapılacak. Plan öncesi sulama yatırımları için kaynak miktarı 600 milyon YTL olarak öngörülüyordu.
- GAP’ta yer alan 1 milyon 820 bin hektarlık nihai sulama hedefinin 2012’ye kadar 1 milyon 60 bin hektarlık kısmının tamamlanması planlanıyor. Projelerin şebeke inşaatlarının ikili işbirliği, kamu-özel sektör işbirliği kapsamında gerçekleştirilmesi planlanıyor.
- Bu çerçevede yapımı gerçekleştirilememiş büyük barajlardan Ilısu Barajı’nın inşaatına başlanacak. Santralı da plan dönemi içinde faaliyete geçecek.
Erdoğan: Göç bölgeye yönelecek
GAP Eylem Planı’nın, yüzyılın en büyük bölgesel kalkınma projelerinden biri olduğunu belirten Başbakan Tayyip Erdoğan, “Bu bir sosyal restorasyon, bir kardeşlik projesi. Yeter ki kör ideolojilerle değil, akılla, sevgiyle yüreklerimizi birleştirelim. Refah yayıldıkça, özgürlükler güçlendikçe insanımız kazanacak, kaybeden terör örgütü olacak” dedi. Erdoğan şöyle devam etti:
“Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin, İstanbul, Erzurum, Konya, Samsun ve Van kalkınma ajansları bu yıl faaliyete başlıyor. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da bölgesel gelişme için liderliği yapacak motor kentler ve hatta metropoller oluşturacağız. Cazibe merkezleri programıyla göç bölge içine yönlendirilecek ve hatta göç etmiş olanları yeniden kendi illerine, bölgelerine...”
Erdoğan, GAP’taki sulama yatırımlarıyla ilgili bilgi verirken de açık kanalet sistemini kaldıracaklarını, damlama ve yağmurlama projelerine ağırlık verileceğini anlattı. Erdoğan, “Bundan sonra su akıp Türk bakmayacak” dedi.
Erdoğan, GAP’ta 1649 kilometre sulama ana kanalının inşaatının bitirileceğini, 1 milyon 60 bin hektar alanın sulu tarıma açılacağını, 2 bin 209 kilometre devlet il yoluyla toplam 2.8 kilometrelik köprünün tamamlanacağını kaydetti.
28 yıldır bitmedi
1970’lerde başlayan Fırat ve Dicle nehirleri üzerindeki sulama ve hidroelektrik amaçlı projeler 1980’de Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) adıyla çok sektörlü, sosyo-ekonomik bir bölgesel kalkınma programına dönüştürüldü. Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerini kapsayan ve 22 baraj, 19 hidroelektrik santralı ve sulama yatırımlarını içeren GAP’ın tamamlanma oranı, 2007 sonunda yüzde 62.2 düzeyine ulaştı.
Baykal: Devede kulak kaldı
CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, uzun zamandır GAP’ın ihmal edildiğini vurguladıklarını, Başbakan Erdoğan’ın açıklamalarda bulunmasından memnuniyet duyduğunu söyledi.
CHP’nin grup toplantısında konuşan Baykal, “Sulama projelerinin, derhal ihale edilmesi lazım. Bunun fiyatı da öyle atla deve kadar değildir. Deveyi zaten almışız, bir kulağını alamamışız. Yapılacak olan, deveye kulak takmaktır” dedi.
Ayna: Amaç siyasi rant
DTP Genel Başkanı Emine Ayna, hükümeti GAP’ı yerel seçim öncesi siyasi ranta dönüştürmek istemekle eleştirdi. Ayna şunları söyledi: “50 yıldır tüm hükümetlerin seçim malzemesi olmaktan öteye geçemeyen GAP’ı AKP iktidarı da ‘İşte 12 milyar dolar kaynak aktarıyorum’ diyerek yerel seçim öncesi siyasi bir ranta dönüştürmek istiyor. Paketleriniz de bir işe yaramaz. Diyarbakır halkının ve Kürtlerin buna karnı tok.”
